Kindergeld a Rodzinny Kapitał Opiekuńczy (RKO)
Od 01.01.2022 r. można składać w Polsce wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy. To nowe świadczenie, będące elementem Polskiego Ładu. Świadczenie przysługiwać będzie na drugie i kolejne dziecko w rodzinie w wieku od 12. do ukończonego 35. miesiąca życia. Wypłacane będzie po 1000 zł miesięcznie przez rok lub w ratach po 500 zł przez dwa lata. Przyznaniem i wypłatą świadczenia zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Rodzinny kapitał opiekuńczy a koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego
Rodzinny kapitał opiekuńczy jest świadczeniem objętym unijnymi przepisami o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. W tym kontekście RKO jest świadczeniem o tym samym charakterze jak świadczenie wychowawcze w ramach programu „Rodzina 500+” oraz zasiłek rodzinny. W myśl przepisów unijnych jest zatem klasycznym świadczeniem rodzinnym.
Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. Rodzic pracuje za granicą – i co teraz?
Co się dzieje w przypadku, gdy jeden z rodziców pracuje za granicą? Odpowiadamy, w jakich przypadkach świadczenie będzie przysługiwało.
Jeżeli osoba składająca wniosek, członek jej rodziny lub drugi rodzic dziecka przebywa poza granicami Polski (pracuje i przebywa w Niemczech) wnioskodawca zobowiązany będzie do wskazania we wniosku informacji dotyczących drugiego rodzica lub członka rodziny. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przekaże taki wniosek do właściwego ze względu na zamieszkanie rodziny w Polsce urzędu wojewódzkiego. Urząd wojewódzki zweryfikuje, który kraj ma pierwszeństwo do wypłaty świadczeń dla dzieci, w tym Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego. Niezależnie od tego, przyznaniem prawa do Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego będzie zajmował się wyłącznie ZUS. Rozpatrzenie wniosku następuje w terminie 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku wraz z dokumentami.
Co to oznacza w praktyce?
Przyjrzyjmy się konkretnym przykładom
Jak wygląda sytuacja, gdy ojciec dzieci pracuje w Niemczech, a matka wraz z dziećmi zamieszkuje w Polsce, czy zostanie w Polsce przyznane prawo do Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego matce?
Tak. W takiej sprawie będą miały zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Prawo do kapitału przysługuje niezależnie od tego, czy Polska jest krajem pierwszeństwa do wypłaty świadczeń.
Wnioskodawca jest jednak zobowiązany do udzielenia wszelkich znanych mu informacji, które mogą mieć wpływ na zastosowanie w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, takich jak zatrudnienie/zamieszkanie członka rodziny, bądź drugiego rodzica dziecka w państwie UE.
Ojciec dziecka jest oddelegowany do pracy w Niemczech i ma wystawione zaświadczenie A1. Matka pracuje w Polsce i zamieszkuje w Polsce wraz z dziećmi. Czy otrzyma Rodzinny Kapitał Opiekuńczy?
Tak. W sprawie będą miały zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego ze względu na wynikające z nich delegowanie ojca, jednak pierwszeństwo do wypłaty świadczeń leży po stronie instytucji polskiej, gdyż delegowany do pracy w Niemczech na podstawie zaświadczenia A1 nadal podlega ustawodawstwu polskiemu. Prawo do Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego powinno zostać przyznane w Polsce. Wnioskodawca musi jednak poinformować o oddelegowaniu ojca dziecka do pracy w Niemczech w składanym wniosku.
Czy w przypadku, gdy cała rodzina obywateli polskich, posiadających meldunek w Polsce, zamieszkuje w Niemczech, matka otrzyma prawo do rodzinnego kapitału opiekuńczego?
Nie. Jeżeli rodzice zamieszkują wraz z dzieckiem w Niemczech lub innym państwie Unii Europejskiej i żadne z rodziców nie pracuje ani też nie ma uprawnienia w Polsce do świadczeń takich jak np. zasiłek macierzyński, zasiłek dla bezrobotnych lub zasiłek chorobowy, Rodzinny Kapitał Opiekuńczy w Polsce nie zostanie przyznany.
W takiej sprawie nie będą miały zastosowania przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a rodzina podlegać będzie ustawodawstwu państwa zamieszkania. Prawo do Kapitału Opiekuńczego nie przysługuje wyłącznie z tytułu obywatelstwa czy posiadanego w Polsce miejsca zameldowania.
